Böbrek Taşı Neden Olur?

Bu taşlar vücutta normal olarak bulunankimyasal maddelerin katılaşmasıyla oluşur. Böbrekler vücutta filtre görevi görür ve idrar yoluyla çeşitli atıkların dışarı gönderilmesini sağlar. Kimi zaman bu atıkların böbrekte birikmesi söz konusu olur. Böbrek taşları, idrarda bulunan kalsiyum, fosfat gibi bazı minerallerin kristalleşmesiyle oluşan, katı parçalardır.

Az su içmek, obezite, çok tuzlu ya da şekerli yemek gibi başlıca nedenlerin yanı sıra bu taşların oluşumu genetik de olabilir. Böbrek taşı (veya taşları), böbrekte kalabileceği gibi idrar yolundan aşağı doğru da gidebilir. Bu taşların büyüklükleri değişiklik gösterir.

Böbrek taşları durdukları yerde ağrıya yol açmaz ancak idrar yolunda hareket etmeye başladıklarında zor bir süreç başlar. Büyük taşlar idrar yolunda sıkışır , bu oldukça acı veren, kanamaya yol açabilecek ve tehlikeli olabilecek bir durumoluşturur. Böbrek taşı oluşumunun tek bir nedeni olmadığı gibi kesin bir nedeni de yoktur ama çeşitli risk faktörleri sıralanabilir. Farklı türde böbrek taşları vardır ve taşın türüne göre, oluşum nedeni de değişebilir.

Böbrek taşlarının büyük bir bölümü, böbreklerde kalsiyum kümelenmesinden dolayı meydana gelen, kalsiyum taşlarıdır. Bu kümeler parçalara ayrılarak böbrek taşları halini alırlar ve idrar yolunda ilerlerler. İdrar yollarında ve böbreklerde biriken kalsiyum, böbrek taşlarının en büyük nedenlerinden biri olarak bilinir.Kalsiyum taşlarında daha çok genetik faktörlerin rol aldığı düşünülmektedir. D vitaminin sınırlandırılması gerekmektedir. Nedeni ise bu vitaminin vücudun kalsiyumu emmesine yardımcı olmasıdır. Vücut daha çok kalsiyum emdikçe, bu mineralin birikme oranı da artar.Öte yandan kalsiyumun kemikler, kalp ve sinir sistemi üzerinde önemli etkisi vardır.

Böbreklerdeki ve idrar yolundaki kalsiyum böbrek taşlarını oluştururken oksalat bileşeniyle işbirliği yapar. Çikolata, çeşitli çaylar, ıspanak, pazı ve pancar, oksalat bakımından zengin yiyeceklerdir. Böbrek taşı riski taşıyanlar bu yiyeceklerden uzak durmayı düşünebilir.

Bir kişinin idrarı asidik olduğunda, kalsiyumun idrar yolunda taş oluşturmasını hızlandırabilir. Diyabet hastaları ve obez kişiler, insülin direncinin bir sonucu olarak asidik idrara sahiptirler ve bu kişilerde böbrek taşları daha çok görülür. Fazla et ve protein tüketimi de idrardaki asit oranını ve dolayısıyla böbrek taşı oluşması riskini arttırır.

Böbrek taşı oluşumunda birkaç çevresel faktörün rolü olmasına karşın birçok böbrek taşı vakasında altta yatan genetik bir nedenin de olduğu düşünülmektedir. Ailesinde böbrek taşı şikayeti olan kişilerde de böbrek taşı görülmesi olağan dışı değildir.

Tekrarlayan idrar yolu enfeksiyonları böbrek taşları açısından risk doğurur. Bu enfeksiyonlara yol açan bakteriler idrardaki amonyak oranının artmasına yol açar. Yüksek amonyak seviyeleri ise özel bir tür böbrek taşına yol açabilir.

Gün içerisinde yeterince sıvı almamak, böbrek taşı oluşumunda en büyük risk faktörlerinden biridir. Az sıvı almak az idrara çıkmak anlamına gelir. Günde bir litrenin altında idrar atılması, böbrek taşlarının oluşumuna zemin hazırlar. Sıvı almak deyince, gün içinde bol çay ve kahve içmekle böbrek taşından korunduğunuzu düşünmeyin. Hem böbrekler açısından hem de genel vücut sağlığı açısından ‘su’ içmeniz önemlidir. Genel olarak günde 2 litre su içilmesi tavsiye edilir.

Böbrek taşlarını önlemek demek böbrek taşlarının oluşumuna yol açan şartları önlemek demektir. Çeşitli önlemler arasında en başlıca olanları burada sıralayalım: Bol su içmek idrarda taş oluşumuna neden olan maddelerin seyrelmesini sağlar. Günde en az 2 litre idrar atacak kadar su içilmelidir. Suyun yanı sıra limonata, portakal suyu ya da greyfurt suyu gibi sitrat bakımından zengin içecekler de taş oluşumunu önlemeye yardımcı olacaktır. Beslenmenizde kalsiyuma yeterince yer vermemek oksalat seviyesinin yükselmesine ve böbreklerde taş oluşumuna neden olabilir. Ancak kalsiyumu gıda yoluyla almaya özen gösterin zira kalsiyum destek ürünlerinin de böbrek taşlarına yol açabileceği düşünülmektedir. İdrardaki kalsiyum miktarını arttıracağından sodyum bakımından zengin bir beslenme böbrek taşlarına neden olabilir. Tuz, deniz ürünleri, ceviz benzeri gıdalarda sodyum bulunur. Günlük alınması gereken sodyum miktarı 2300 miligram olarak tavsiye edilir. Bu da bir çay kaşığı tuz demektir. Kırmızı et, yumurta, deniz ürünü gibi hayvansal protein içeren gıdaları çok fazla tüketmek idrardaki ürik asit miktarını arttırıp sitrat seviyesini düşürerek, böbrek taşlarına zemin hazırlayabilir. Pancar, çikolata, ıspanak ve pek çok kuru yemiş oksalat bakımından zengindir. Kolalı içeceklerse fosfat içerir ki her iki madde de böbrek taşı oluşumunda etkilidir.

Bu konuya dair bir sorunuz varsa siz de uzmanlarımıza 7/24 Soru sorabilirsiniz.Soru sormak için tıklayın.

---

---