Glutene Duyarlı Enteropati (çölyak hastalığı) Testi Nedir?

Yayın Tarihi : 2018/06/04 18:15 • Güncelleme Tarihi : 2021/08/20 15:13 • Yazar: Uz.Dr. Cem Argun

Gluten enteropatisi olarak da bilinen Çölyak Hastalığı tanısında klinik bilgiler ve muayene bilgileri ile birlikte laboratuvar testlerinde gerek bulunmaktadır.
Bu yazımızda glutene duyarlı enteropati (çölyak hastalığı) tanısında kullanılan testler ve tahliller hakkında bilgiler bulabilirsiniz.

Glutene Duyarlı Enteropati (çölyak hastalığı) Testi Nedir?

Çölyak Hastallığı (Glutene Duyarlı Enteropati) Nedir?

Çölyak hastalığı insanların glüten olarak bilinen bir proteine, bağışıklık sisteminin verdiği reaksiyon olarak meydana gelen bir hastalıktır. 
Glutene duyarlı enteropatide (çölyak hastalığı) glütene karşı insan vücudu otoimmün bir bozukluk nedeniyle antikor oluşturur.Bu anjiten antikor reaksiyonu da ince bağırsaklarda harabiyet ve buna bağlı da gluten enteropatisine (çölyak hastalığına) yol açar.
Hastalığı tetikleyen gluten isimli protein, buğday, çavdar ve arpa içeren veya bunlardan üretilen besinlerde bulunur.Bu besinlerin tüketilmesi de gluten enteropatisi olan kişilerde hastalığı tetiklemektedir.
Hastalık kendini ince bağırsaklarda göstermektedir.Kalıtsal bir hastalık olduğu konusunda görüş birliği vardır. Ailesel olarak gluten enteropatisi (çölyak hastalığı) hikayesi olan bireylerde bu hastalığın görülme olasılığı daha yüksektir.Çölyak hastalığı gluten enteropatisi olarak da bilinir.
Glutene duyarlı enteropatide  ince bağırsağın yapısında bulunan ve gıdaalrın emilimi işleminde görevli villus ismi verilen çıkıntılarda harabiyet gelişmektedir.Bu harabiyet de dolaylı olarak besin emiliminde problemlere sebep olmaktadır.Besin emiliminde oluşan akskalık ise özellikle vücudumuz için son derece gerekli olan demir ve folik asit emiliminde bozukluğa yol açmaktadır.Bu nedenle glutene duyarlı enteropati hastalığı olanlarda demir eksikliği ve/veya folik asit eksikliği gibi laboratuvar bulguları da gözlenebilmektedir.

Glutene Duyarlı Enteropati (Çölyak) Belirtileri Nelerdir?

Glutene Duyarlı Enteropati hastalığının belirtileri çocuklar (çocuklarda da yaşa göre değişebilir) ve yetişkinlerde farklı olarak gözlenevilmektedir.
Ancak genel olarak sık görülen belirtileri aşağıda bulabilirsiniz:

Karında şişlilk,
Kusma,
Çocuklarda gelişme geriliği (ince bağırsaklardaki emilim bozukluğu kaynaklı),
Karın ağrısı,
İshal,
Karın ağrısı ve kramp,
Yetişkinlerd epsikolojik bazı problemler (duygu durum bozukluğu, depresyon gibi),
Gaz şikayetleri,
Yorgunluk.

Glutene Duyarlı Enteropati (çölyak hastalığı) Testi Nedir ?

Glutene Duyarlı Enteropati (Çölyak hastalığı) hastalığı olan bir çok kişi çoğunlukla bundna habersizidir.Bu nedenle tanıda laboratuvar testleri büyük öneme sahiptir.
Tanıda belli başlı iki kan testi kullanılmaktadır.
Bu testlerin en etkili sonuç vermesi için gluten içeren diyete başlanmadan önce testlerin uygulanmasıdır.Diyet sonrası yapılan testler sağlıklı sonuçlar vermeyebilir.

1.Serolojik Testler: Bu testler kanda antikor aramaktadır.Kanda tespit edilen antikorlar insan vücudunun glutene karşı geliştirdiği otoantikorlardır.
Damardan alınan kan örneği ile bu testler çalışılmaktadır.
Serolojik test olarak en sık Anti gliadin IgG ve IgA, testleri çölyak hastalığının teşhis ve takibinde kullanılmaktadır.
Tanıda kullanılan diğer testler ise aşağıda belirtilmiştir:

Anti-doku transglutaminaz antikorları IgG/IgA
Anti-endomizyal antikorlar IgG/IgA
Anti-deamide gliadin antikorları IgG/IgA

2.Genetik Testler:Hastalığın tanısında HLA-DQ2 ve HLA-DQ8 araştıran genetik testler de kullanılmaktadır.(Lökosit antijenlerini araştırmaktadır.)

Bu testlere ilave olarak doktorlar kesin tanı için başka tahlillere de gerek duyabilir.

1.Endoskopi:İnce bağırsakta şüpheli bölgelerden biyopsi alınarak patolojik inceleme için laboratuvara gönderilir.
2.Kapsül endoskopi:Kablosuz bir kamera aracılığı ile ince bağırsak görüntülenir.
 

Doktorlar Glutene Duyarlı Enteropati (çölyak hastalığı) Testlerini Neden İster?

Doktorların bu testleri hastalarından istemelerindeki 2 temel gaye vardır.

1.Glutensiz diyetin etkililiğini değerlendirmeye yardımcı olmak için bu test yapılmaktadır.(Tanı koyulan hastalarda diyetin etkinliği takip etmek)
2.Glutene Duyarlı Enteropati (çölyak hastalığı) tanısını için.

Özellikle aşağıdaki bellirtilerin kronik olarak görüldüğü kişilerde testler sıklıkla istenmektedir:

Kronik ishal şikayeti olanlar,
Geçmeyen karın ağrısı ve krampları varlığında,
Gelişim geriliği olan çocuklarda,
Kronik gastrointestinal sistem şikayeti olanlarda,
Demir eksikliği olan kişilerde tedaviye yanıt alınamadığı durumlarda.
Kansızlık ve kilo kaybı şikayetleriniz olduğunda, 
Huzursuz ve gelişme geriliği olan bebeklerde.

Bu konuya dair bir sorunuz varsa siz de uzmanlarımıza 7/24 Soru sorabilirsiniz.Soru sormak için tıklayın.



Yorumlar

Yorum
?