Otoimmün Bozukluklar Nelerdir?

Yayın Tarihi : 2019/05/15 12:13 • Güncelleme Tarihi : 2020/01/31 22:04 • Yazar: Başak Pırıl Gökayaz

Bu makalemizde, bağışıklık sistemi hastalıklarının neler olduğundan ve nasıl ortaya çıktıklarından bahsedeceğiz.

Bağışıklık sistemi bozuklukları anormal derecede düşük aktiviteye veya bağışıklık sisteminin aktivitesine neden olur. Aktivite üzerine bağışıklık sistemi vakalarında, vücut kendi dokularına (otoimmün hastalıklar) saldırır ve zarar verir. Bağışıklık yetmezliği hastalıkları, vücudun istilacılarla savaşma yeteneğini azaltır ve vücut enfeksiyonlara karşı savunmasız kalır.

Bilinmeyen bir tetikleyiciye yanıt olarak, bağışıklık sistemi enfeksiyonlarla savaşmak yerine vücudun kendi dokularına saldıran antikorlar üretmeye başlayabilir. Otoimmün hastalıklar için tedavi genellikle bağışıklık sistemi aktivitesini azaltmaya odaklanır. Otoimmün hastalıkların örnekleri şunlardır:

Romatoid artrit. Bağışıklık sistemi, eklemlerin kapsülüne bağlanan antikorlar üretir. Bağışıklık sistemi hücreleri daha sonra eklemlere saldırır, iltihaplanmaya, şişmeye ve ağrıya neden olur. Eğer tedavi edilmezse, romatoid artrit genellikle kalıcı eklem hasarına neden olur. Romatoid artrit için tedavi etkinliği üzerinde bağışıklık sistemini azaltan çeşitli ağızdan veya enjekte edilebilir ilaçlar kullanılır.
Sistemik lupus eritematozus (lupus). Lupuslu insanlar, vücutta dokulara yapışabilen otoimmün antikorlar geliştirir. Eklemler, akciğerler, kan hücreleri, sinirler ve böbrekler genellikle lupustan etkilenir. Tedavi genellikle günlük ağızdan prednizon, bağışıklık sistemi fonksiyonunu azaltan bir steroid gerektirir.
Iltihabi bağırsak hastalığı (IBH). Bağışıklık sistemi bağırsak zarına saldırır ve bu da ishal, rektal kanama, acil bağırsak hareketleri, karın ağrısı, ateş ve kilo kaybına neden olur. Ülseratif kolit ve Crohn hastalığı İBH'nin iki ana formudur. ağızdan ve enjekte edilen bağışıklık baskılayıcı ilaçlar IBH'yi tedavi edebilir.
Multipl skleroz (MS). Bağışıklık sistemi sinir hücrelerine saldırır ve ağrı, körlük, halsizlik, zayıf koordinasyon ve kas spazmları içeren semptomlara neden olur. Bağışıklık sistemini baskılayan çeşitli ilaçlar multipl sklerozu tedavi etmek için kullanılabilir.
Tip 1 diabetes mellitus. Bağışıklık sistemi antikorları pankreasta insülin üreten hücrelere saldırır ve yok eder. Genç erişkinlikte, tip 1 diyabetli insanlar hayatta kalmak için insülin enjeksiyonları kullanır.
Guillain-Barre sendromu. Bağışıklık sistemi, bacaklardaki ve bazen kollardaki ve üst vücuttaki kasları kontrol eden sinirlere saldırır. Bazen şiddetli bir halsizlikle sonuçlanır. Kanın plazmaferez adı verilen bir prosedürle filtrelenmesi Guillain-Barre sendromunun ana tedavisidir.
Kronik inflamatuvar demiyelinizan polinöropati. Guillian-Barre'ye benzer şekilde, bağışıklık sistemi de KIDP'deki sinirlere saldırır, ancak semptomlar çok daha uzun sürer. Hastaların yaklaşık %30'u erken teşhis ve tedavi edilmezse tekerlekli sandalyeye mahkum kalır. KIDP ve GBS'nin tedavisi esas olarak aynıdır.
Sedef hastalığı. Sedef hastalığında, T-hücreleri olarak adlandırılan aşırı aktif bağışıklık sistemi kan hücreleri deride toplanır. Bağışıklık sistemi aktivitesi cilt hücrelerini hızla çoğalmaya, ciltte gümüşi, pullu plaklar üretmesi için uyarır.
Graves hastalığı. Bağışıklık sistemi, tiroid bezini fazla miktarda tiroid hormonunu kana (hipertiroidizm) serbest bırakmak için uyaran antikorlar üretir. Graves hastalığı belirtileri şişkin gözlerin yanı sıra kilo kaybı, sinirlilik, gerginlik, hızlı kalp atışı, halsizlik ve kırılgan saçlar olabilir. İlaç veya ameliyatla tiroid bezinin tahrip edilmesi veya çıkarılması, genellikle Graves hastalığını tedavisi için gereklidir.
Hashimoto tiroiditi. Bağışıklık sistemi tarafından üretilen antikorlar tiroid bezine saldırır ve tiroid hormonu üreten hücreleri yavaş yavaş yok eder. Genellikle aylar ile yıllar arasında düşük tiroid hormon seviyeleri (hipotiroidizm) artar. Semptomlar yorgunluk, kabızlık, kilo alma, depresyon, kuru cilt ve soğuğa duyarlılıktır. Günlük ağızdan sentetik tiroid hormonu hapı almak vücut fonksiyonlarını normal hale getirir.
Myastenia gravis. Antikorlar sinirlere bağlanır ve kasları düzgün bir şekilde uyaramazlar. Aktivite ile kötüleşen halsizlik, myastenia gravis'in ana semptomudur. Mestinon (piridostigmin) myastenia gravis tedavisinde kullanılan ana ilaçtır.
Vaskülit. Bağışıklık sistemi, bu otoimmün hastalık grubunda kan damarlarına saldırır ve zarar verir. Vaskülit herhangi bir organı etkileyebilir, bu nedenle semptomlar yaygın olarak değişir ve vücudun hemen hemen her yerinde ortaya çıkabilir. Tedavi, genellikle prednizon veya başka bir kortikosteroid ile bağışıklık sistemi aktivitesini azaltmayı içerir.