Lösemi Nedir? Lösemi Türleri ve Belirtileri Nelerdir?

Lösemi Nedir?

Lösemi, kan hücrelerinin kanseridir. Kırmızı kan hücreleri (RBCs), beyaz kan hücreleri (WBCs) ve trombositler de dahil olmak üzere birçok kapsamlı kan hücresi kategorisi vardır. Genellikle lösemi, WBC kanserlerini ifade eder.

WBC bağışıklık sisteminin hayati bir parçasıdır. Vücudunuzu bakteri, virüs ve mantarların yanı sıra anormal hücrelerin ve diğer yabancı maddelerin istilasından korurlar. Lösemide, WBCler normal bir şekilde çalışmaz. Ayrıca çok hızlı bir şekilde bölünebilir ve sonunda normal hücrelere yer bırakmazlar.

WBC'ler çoğunlukla kemik iliğinde üretilir, ancak lenf düğümleri, dalak ve timus bezinde belirli WBC türleri de üretilir. Oluştuktan sonra, WBC'ler vücudunuzda kan ve lenfinizde (lenfatik sistemde dolaşan sıvı) lenf bezlerinde ve dalakta yoğunlaşarak dolaşır.

Lösemi için Risk Faktörleri

Lösemi nedenleri bilinmemektedir. Bununla birlikte, riskinizi artırabilecek çeşitli faktörler tespit edilmiştir. Bunlara şunlar dahildir:

• lösemi aile geçmişi
• Sigara içmek, akut miyeloid lösemi (AML) gelişme riskinizi artırır
• Down sendromu gibi genetik bozukluklar
• bazen “preleukemi " olarak adlandırılan miyelodisplastik sendrom gibi kan bozuklukları
• kanser için önceden yapılan kemoterapi veya radyasyon tedavileri
• yüksek radyasyon seviyelerine maruz kalma
• benzen gibi kimyasallara maruz kalma

Lösemi Türleri

Lösemi başlangıcı akut (ani başlangıç) veya kronik (yavaş başlangıç) olabilir. Akut lösemide kanser hücreleri hızla çoğalır. Kronik lösemide hastalık yavaş ilerler ve erken belirtiler çok hafif olabilir.

Lösemi ayrıca hücrenin türüne göre sınıflandırılır. Miyeloid hücreleri içeren lösemi miyelojen lösemi olarak adlandırılır. Miyeloid hücreler normalde granülositler veya monositler haline gelen olgunlaşmamış kan hücreleridir. Lenfositleri içeren lösemiye lenfositik lösemi denir. Löseminin dört ana türü vardır:

Akut miyelojen lösemi (AML)

Akut miyelojen lösemi (AML) çocuklarda ve yetişkinlerde ortaya çıkabilir. Ulusan Kanser Enstitüsü'nün (NCI) Takip, Epidemiyoloji ve Sonuç Programına göre, Amerika Birleşik Devletleri'nde yılda yaklaşık 21.000 yeni AML vakası teşhis edilir. Bu löseminin en yaygın şeklidir. AML için beş yıllık sağ kalma oranı yüzde 26,9'dur.

Akut lenfositik lösemi (ALL)

Akut lenfositik lösemi (ALL) çoğunlukla çocuklarda görülür. NCI, her yıl yaklaşık 6.000 yeni vakayı teşhis eder. ALL için beş yıllık sağ kalma oranı yüzde 68.2'dir.

Kronik miyeloid lösemi (CML)

Kronik miyelojen lösemi (CML) çoğunlukla yetişkinleri etkiler. NCI'ye göre yılda yaklaşık 9.000 yeni CML vakası teşhis edilir. CML için beş yıllık sağ kalma oranı yüzde 66.9'dur.

Kronik lenfositik lösemi (CLL)

Kronik lenfositik lösemi (CLL) 55 yaşın üzerindeki insanları etkilemesi muhtemeldir. Çocuklarda çok nadiren görülür. NCI'ye göre, yılda yaklaşık 20.000 yeni CLL vakası teşhis edilir. CLL için beş yıllık sağ kalma oranı yüzde 83.2'dir.

Tüylü hücreli lösemi CLL'nin çok nadir bir alt türüdür. Adı, mikroskop altında kanserli lenfositlerin görünümünden gelmektedir.

Lösemi Belirtileri Nelerdir?

Lösemi belirtileri şunlardır:

• Aşırı terleme, özellikle geceleri ( "gece terlemeleri" olarak adlandırılır)
• Dinlenme ile geçmeyen yorgunluk ve halsizlik
• İstemeden kilo verme
• Kemik ağrısı ve hassasiyet
• Ağrısız, şişmiş lenf düğümleri (özellikle boyun ve koltuk altlarında)
• Karaciğerin veya dalağın büyümesi
• Peteşi olarak adlandırılan deride kırmızı lekeler
• Kolayca kanama ve kolayca morarma
• Ateşlenme veya üşüme
• Sık enfeksiyonlar

Lösemi ayrıca, kanser hücrelerinden sızan veya etkilenen organlarda semptomlara neden olabilir. Örneğin, kanser merkezi sinir sistemine yayılırsa, baş ağrısı, bulantı ve kusma, konfüzyon, kas kontrolü kaybına ve nöbetlere neden olabilir.

Lösemi vücudunuzun diğer bölgelerine de yayılabilir:

• Akciğer
• Sindirim sistemi
• Kalp
• Böbrekler
• Testisler

Lösemi Teşhisi

Bazı risk faktörleriniz veya semptomlarınız varsa lösemiden şüphelenilebilir. Doktorunuz tam bir öykü ve fizik muayenesi ile başlayacaktır, ancak lösemi tam bir fizik muayenesi ile teşhis edilemez. Bunun yerine, doktorlar tanı koymak için kan testleri, biyopsiler ve ultrason kullanacaklardır.

Testler

Lösemiyi teşhis etmek için kullanılabilecek birkaç farklı test vardır. Tam bir kan sayımı, kandaki RBC, WBC ve trombosit sayısını belirler. Mikroskop altında kanınıza bakmak, hücrelerin anormal bir görünüme sahip olup olmadığını da belirleyebilir.

Lösemi kanıtı aramak için doku biyopsileri kemik iliğinden veya lenf düğümlerinden alınabilir. Bu küçük numuneler lösemi türünü ve büyüme oranını tanımlayabilir. Karaciğer ve dalak gibi diğer organların biyopsileri kanserin yayılıp yayılmadığını gösterebilir.

Evreleme

Lösemi teşhisi konduktan sonra evrelenecektir . Evreleme, doktorunuzun sonuçları belirlemesine yardımcı olur.

AML ve ALL kanser hücrelerinin mikroskop altında nasıl göründüğüne ve ilgili hücre türüne göre evrelenir. ALL ve CLL teşhis sırasında WBC sayımına göre evrelenir. Kan ve kemik iliğinde olgunlaşmamış beyaz kan hücrelerinin veya miyeloblastların varlığı da AML ve CML'yi evrelemek için kullanılır.

İlerlemeyi Değerlendirmek

Hastalığın ilerlemesini değerlendirmek için bir dizi farklı testler kullanılabilir:

• Akış sitometrisi kanser hücrelerinin DNA'sını inceler ve büyüme oranını belirler.
• Karaciğer fonksiyon testleri, lösemi hücrelerinin karaciğeri etkileyip etkilemediğini veya istila edip etmediğini gösterir.
• Lomber ponksiyon, belinizin omurları arasına ince bir iğne takılarak gerçekleştirilir. Bu, doktorunuzun spinal sıvı toplamasına ve kanserin merkezi sinir sistemine yayılıp yayılmadığını belirlemesine izin verir.
• Röntgen, ultrason ve BT taramaları gibi görüntüleme testleri doktorların löseminin neden olduğu diğer organlarda hasar aramasına yardımcı olur.

Lösemi Tedavisi

Lösemi genellikle bir hematolog-onkolog tarafından tedavi edilir. Bunlar kan bozuklukları ve kanser konusunda uzmanlaşmış doktorlardır. Tedavi, kanserin türüne ve evresine bağlıdır. Bazı lösemi formları yavaş büyür ve acil tedaviye ihtiyaç duymaz. Bununla birlikte, lösemi tedavisi genellikle aşağıdakilerden birini veya daha fazlasını içerir:

• Kemoterapide lösemi hücrelerini öldürmek için ilaçlar kullanılır. Lösemi türüne bağlı olarak, tek bir ilaç veya farklı ilaçların bir kombinasyonunu alabilirsiniz.
• Radyasyon tedavisinde, lösemi hücrelerine zarar vermek ve büyümelerini engellemek için yüksek enerjili radyasyon kullanılır. Radyasyon belirli bir alana veya tüm vücudunuza uygulanabilir.
• Kök hücre nakli, hastalıklı kemik iliğinin yerine, kendinizin (otolog transplantasyon adı verilen) veya bir donörden (allolog transplantasyon adı verilen) sağlıklı bir kemik iliği ile değiştirir. Bu işleme kemik iliği nakli de denir.
• Biyolojik veya bağışıklık tedavisi, bağışıklık sisteminizin kanser hücrelerini tanımasına ve saldırmasına yardımcı olan tedavileri kullanır.
• Hedeflenen terapide, kanser hücrelerindeki açıklardan yararlanan ilaçları kullanılır. Örneğin, imatinib (Gleevec), CML'ye karşı yaygın olarak kullanılan, hedeflenen bir ilaçtır.

Uzun Vadede Sonuç

Lösemili insanlar için uzun vadede sonuç, sahip oldukları kanser türüne ve teşhisindeki evrelere bağlıdır. Ne kadar çabuk lösemi teşhisi konulursa ve ne kadar hızlı tedavi edilirse iyileşme şansı o kadar artar. Yaşlılık, önceki kan bozuklukları ve kromozom mutasyonları gibi bazı faktörler sonucu olumsuz yönde etkileyebilir.

NCI'ye göre, lösemi ölümlerinin sayısı, 2005'ten 2014'e kadar her yıl ortalama yüzde 1 oranında düşüyor. 2007'den 2013'e kadar, beş yıllık hayatta kalma oranı (veya bir teşhis konulduktan sonra beş yıl boyunca hayatta kalan yüzdesi)  60,6 idi.

Bununla birlikte, bu rakamın her yaştan insanı ve her türlü lösemiyi içerdiğini belirtmek önemlidir. Herhangi bir kişi için sonuç tahmini değildir. Lösemiyi tedavi etmek için tıbbi ekibinizle iş birliği yapın. Her kişinin durumunun farklı olduğunu unutmayın.

Kaynak:https://www.healthline.com/health/leukemia#outlook

Bu konuya dair bir sorunuz varsa siz de uzmanlarımıza 7/24 Soru sorabilirsiniz.Soru sormak için tıklayın.